De gemeente Vélez-Málaga is met ruim 150km² de grootste gemeente aan de oostzijde van de Costa del Sol. Met haar ruim 80.000 inwoners (80.817 in 2018) ligt het op ongeveer 35 kilometer van de hoofdstad van de provincie Málaga.
Het is een veelzijdige en moderne stad. De economie drijft op de fruitteelt (met de nadruk op mango's en avocado's) en het toerisme langs de 25km lange kuststrook.
De gemeente bestaat uit verschillende steden en dorpen. Aan de kust liggen Almayate, Benajarafe, Caleta de Vélez, Chilches, El Hornillo, Lagos, Mezquitilla en Torre del Mar en in het binnenland liggen naast de stad Vélez-Málaga zelf ook nog de plaatsen Cajiz, Trapiche en Triana.
Geschiedenis van Vélez de Málaga
In de 8e eeuw voor Christus vestigden de Feniciërs zich aan de kust van de gemeente. Van daaruit dreven zij handel met het binnenland van Andalusië.
Later gebruikten de Romeinen het gebied om de landbouw en visserij op te zetten, waarbij de haven Maenoba (Cerro del Mar) heette. ook was er de zoutwinning die zorgde voor een aanzienlijke bijdrage in de regionale economie.
De stad Vélez-Malaga zelf ontstond in de periode van de moslimoverheersing in het gebied, zij bouwden er een fort bij Barrio de la Villa. Tot de 15e eeuw was dit één van de belangrijkste moslimbolwerken in de regio. De eeuwen daarvoor waren al de eerste dorpen aan het ontstaan in het buitengebied. De oorsprong van de naam Vélez (naam van zowel de rivier als de stad) is direct gerelateerd aan die van Ballix (Vallei), die de stad kreeg tijdens de islamitische heerschappij.
Aan het einde van de 15e eeuw werden de moslims verdreven door de katholieken. De stad veranderde van structuur, er kwamen meer pleinen zoals de Plaza Nueva en christelijke gebouwen
zoals de kerken van Santa Maria en San Juan en het klosster van San Fransisco. Dit werd gevolgd door nog veel meer kerken, hermitages, kloosters en een katholiek ziekenhuis.
In de eeuwen erna werd Vélez-Málaga langzaam maar zeker het epicentrum van de regio ten oosten van Málaga. Er kwamen wijn- en citrusgaarden waarvan de oogst verhandeld werd naar de rest van Europa.
Na de ramspoed van epidemieën en een aardbeving in de 18e en 19e eeuw heeft het de regio het zwaar en pas na de oorlogen in de 20e eeuw treedt er weer herstel op. Vanaf de jaren '60 neemt het toerisme een steeds belangrijkere rol in, wat begint et het verrijzen van hotels in Torre del Mar.
Natuur en klimaat
De ligging van de gemeente tussen het middelgebergte en de Middellandse Zee is prachtig. Dit levert rijke natuur op met onder andere steeneiken, johannesbroodbomen, wilde olijfbomen, rozemarijn en tijm.
Het gebied ligt tussen de Montes de Málaga en de Sierras de Tejeda, Almijare en Alhama in, prachtige natuurgebieden met bergtoppen boven de 1200 meter.
Op zo'n 30km liggen de grotten van Nerja, met 4.823m² en verschillende ingangen (waarvan één sinds 1960 opengesteld voor publiek) een bezoek meer dan waard. De fantastische formaties van stalactieten en stalagmieten zijn magisch.
Toerisme
Behalve een bezoek aan de grotten zijn de monumenten in de gemeente zeer de moeite waard. Wat te denken van La Estupa de Kalachakra, een boeddhistisch monument of het paleis van de Markies van Beniel.
Het Alcazaba van Vélez-Málaga (La Fortaleza) staat op een berg, 130 meter boven zeeniveau en dateer uit de 9e eeuw.
Dan zijn er natuurlijk nog de vele stranden in de gemeente. De stranden van Benajarafe zijn soms wel meer dan 100 meter breed. Het strand van Caleta de Vélez, vlak naast de jachthaven, heeft donker zand en het meest bekende strand is dat van Torre del Mar waar alles voor de toerist aanwezig is, van watersporten tot barretjes, restaurants en evenementen.